Câu 4: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ có trong khổ thơ sau: (Câu hỏi thông hiểu – về tiếng Việt) Con về quê cũ trời thưa vắng Ngõ cúc buồn tênh dậu cúc già     Bên thềm trầu úa không người hái Cau đã mấy mùa quên trổ

Khổ thơ này sử dụng nhiều biện pháp tu từ, cụ thể như sau:

1. Nhân hóa:
- "Ngõ cúc buồn tênh" và "dậu cúc già" là những cụm từ mà tác giả đã nhân hóa. "Ngõ cúc" và "dậu cúc" không thể có cảm xúc buồn, nhưng tác giả đã gán cho chúng cảm xúc của con người để diễn tả sự hoang vắng, trống trải của quê cũ. Biện pháp này giúp người đọc cảm nhận được sự cô đơn, lạnh lẽo của cảnh vật khi thiếu vắng con người.

2. Ẩn dụ:
- "Cau đã mấy mùa quên trổ hoa" là một câu ẩn dụ. "Cau" ở đây không chỉ đơn thuần là cây cau mà còn là biểu tượng cho sự đợi chờ, mong mỏi. "Quên trổ hoa" ám chỉ sự chờ đợi lâu dài mà không có kết quả, thể hiện sự hoang phế, bỏ quên của quê hương.

3. So sánh ngầm:
- "Bên thềm trầu úa không người hái" không trực tiếp so sánh, nhưng ngầm hiểu rằng cảnh vật giờ đây không còn sự chăm sóc, tình người như trước. Trầu úa đi, không ai hái, là hình ảnh so sánh ngầm với quá khứ sầm uất, đông vui.

Tác dụng của các biện pháp tu từ này:
- Gợi tả: Các biện pháp tu từ giúp tả cảnh vật một cách sinh động, gợi lên cảm xúc buồn bã, hoang vắng của quê hương khi con người xa cách.
- Gợi cảm: Tạo nên một không gian đầy cảm xúc, khiến người đọc cảm nhận được nỗi buồn, sự lạc lõng của nhân vật trữ tình khi trở về quê cũ.
- Tăng tính biểu cảm: Biện pháp tu từ giúp thơ ca trở nên giàu hình ảnh, cảm xúc, làm cho bài thơ không chỉ là lời kể mà còn là một bức tranh sống động về tâm trạng, cảnh vật.

Nhờ những biện pháp này, khổ thơ không chỉ miêu tả cảnh vật mà còn gợi lên tâm trạng, cảm xúc của người về thăm quê hương, tạo nên một bức tranh thi ca đầy sắc màu buồn bã và hoài niệm.