1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ
Nguyễn Xuân Kính (Chủ biên), Ca dao Việt Nam, quyển 3, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2015, tr. 90, 172 – 173, 183.
b. Bố cục: 3 phần
- Phần 1 (bài ca dao 1): Nói về những người thầy bói rởm, hành nghề mê tín
- Phần 2 (bài ca dao 2): Sự giả tạo của con mèo và sự khôn ngoan của chú chuột
- Phần 3 (bài ca dao 3): Việc dẫn cưới và thách cưới của nam nữ thời xưa
c. Thể loại: ca dao
d. Phương thức biểu đạt: biểu cảm kết hợp miêu tả
2. Giá trị nội dung, nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
- Bài ca dao số 1: Bài ca dao chính là những lời nói châm biếm, mỉa mai đối với những người thầy bói rởm, hành nghề mê tín.
- Bài ca dao số 2: Bài ca dao phản ánh sự giả tạo của con mèo và sự khôn ngoan của chú chuột. Ý hàm ngôn là trong xã hội còn kẻ mạnh ức hiếp người yếu và kẻ mạnh thường nguỵ trang tinh vi bằng bộ mặt giả nhân giả nghĩa.
- Bài ca dao số 3: Bài ca dao lên án hủ tục thách cưới trong xã hội xưa. Cách lên án này có phần hài hước, dí dỏm
b. Giá trị nghệ thuật
- Lời ngắn gọn, thể lục bát.
- Ngôn ngữ giản dị.
- Giàu hình ảnh ẩn dụ.
Sơ đồ tư duy văn bản Chùm ca dao trào phúng: