Bài tập chủ đề 1 trang 46 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều

Bài tập 1

a) Hiện nay, gas thường được dùng làm nhiên liệu để đun nấu, quá trình nào có sự biến đổi hoá học xảy ra trong các quá trình diễn ra dưới đây?

(1) Các khí (chủ yếu là butane và propane) được nén ở áp suất cao, hoá lỏng và tích trữ ở bình gas.

(2) Khi mở khoá bình gas, gas lỏng trong bình chuyển lại thành khí.

(3) Gas bắt lửa và cháy trong không khí chủ yếu tạo thành khí carbon dioxide và nước.

b) Gas thường rất dễ bắt cháy lại không mùi lên rất nguy hiểm nếu bị rò gỉ. Để dễ nhận biết, các nhà sản xuất thường bổ sung một khí có mùi vào bình gas. Theo em, cần làm gì nếu ngửi thấy có mùi gas trong nhà?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã được học về biến đổi hóa học và vật lí để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

a) Quá trình có xảy ra sự biến đổi hoá học:

(3) Gas bắt lửa và cháy trong không khí chủ yếu tạo thành khí carbon dioxide và nước.

b) Nếu ngửi thấy mùi gas trong nhà, chứng tỏ đã có khí gas rò gỉ. Do đó cần phải tiến hành theo các bước sau:

Bước 1: Khóa van bình gas để tránh gas thoát ra nhiều có thể dẫn đến cháy nổ cao. 

Bước 2: Mở hết tất cả các cửa (cửa sổ, cửa ra vào …) để khí gas thoát ra ngoài

Chú ý: Có thể sử dụng bìa carton hoặc quạt tay để lùa khí gas ra môi trường nhưng không được bật quạt điện hoặc bật/tắt các công tắc, thiết bị điện, dùng diêm hay bật lửa …  trong nhà bởi dễ phát ra tia lửa điện gây cháy một cách dễ dàng.

Bước 3: Thông báo đến các thành viên đang có trong nhà, di dời trẻ em, người già ra khỏi nhà và báo người lớn (bố, mẹ, …) để có biện pháp xử lí phù hợp tiếp theo.

Bài tập 2

Đốt cháy hoàn toàn 9 gam kim loại magnesium trong oxygen thu được 15 gam magnesium oxide.

a) Viết phương trình hoá học của phản ứng xảy ra.

b) Viết phương trình bảo toàn khối lượng của các chất trong phản ứng.

c) Tính khối lượng oxygen đã phản ứng.

Phương pháp giải:

Dựa vào cách viết phương trình hóa học, tính theo phương trình hóa học và cách tính số mol của nguyên tử, phân tử.

n = m : M

Lời giải chi tiết:

a) Phương trình hoá học của phản ứng:

2Mg + O₂ → 2MgO.

b) Phương trình bảo toàn khối lượng của các chất trong phản ứng:

m Mg + m O₂ = m MgO

c) Khối lượng oxygen đã phản ứng là:

mO₂ = mMgO – mMg = 15 – 9 = 6 (gam).

Bài tập 3

a) Na + O₂ → Na₂O

b) P₂O₅ + H₂O → H₃PO₄

c) Fe(OH)₃ → Fe₂O₃ + H₂O

d) Na₂CO₃ + CaCl₂ →  CaCO₃↓ + NaCl

Lập phương trình hoá học và cho biết tỉ lệ số nguyên tử/ số phân tử của các chất trong mỗi phản ứng.

Phương pháp giải:

Dựa vào cách viết phương trình hóa học để hoàn thiện sơ đồ phản ứng 

Lời giải chi tiết:

a) 4Na + O₂ → 2Na₂O

Tỉ lệ:

Số nguyên tử Na : Số phân tử O₂ : Số phân tử Na₂O = 4 : 1 : 2.

b) P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

Tỉ lệ:

Số phân tử P₂O₅ : Số phân tử H₂O : Số phân tử H₃PO₄ = 1 : 3 : 2.

c) 2Fe(OH)₃ → Fe₂O₃ + 3H₂O

Tỉ lệ:

Số phân tử Fe(OH)₃ : Số phân tử Fe₂O₃ : Số phân tử nước = 2 : 1 : 3.

d) Na₂CO₃ + CaCl₂ → CaCO₃↓ + 2NaCl

Tỉ lệ:

Số phân tử Na₂CO₃ : Số phân tử CaCl₂ : Số phân tử CaCO₃ : Số phân tử NaCl = 1 : 1 : 1 : 2.

Bài tập 4

Khí A có tỉ khối đối với H2 là 22.

a) Tính khối lượng mol khí A.

b) Một phân tử khí A gồm 1 nguyên tử nguyên tố X liên kết với 2 nguyên tử oxygen. Xác định công thức hoá học của phân tử khí A.

Phương pháp giải:

Dựa vào  công thức tính tỉ khối của 2 chất khi A và B

d A/B = M_A : M_B

Lời giải chi tiết:

a) Khối lượng mol khí A:

dA/H₂ =  = 22 ⇒ MA = 22 × MH₂ = 22 × 2 = 44 (g/mol).

b) Công thức hoá học của khí A có dạng: XO₂.

Ta có: M_X + 2 × M_O = 44 ⇒  M_X = 12.

Vậy X là carbon (C).

Công thức hoá học khí A là: CO₂.

Bài tập 5

Đồ thị hình 1 biểu thị sự phụ thuộc của độ tan (S) của các chất (a), (b), (c) và (d) theo nhiệt độ (t^oC). 

a) Các chất có độ tan tăng theo nhiệt độ là

A. (a), (b), (c).                    B. (b), (c), (d).

C. (a), (c), (d).                    D. (a), (b), (d).

b) Ở 30 ^oC, chất có độ tan lớn nhất là

A. (a).                            B. (b).

C. (c).                             D. (d).

c) Chất có độ tan giảm khi nhiệt độ tăng là

A. (d).                            B. (c).

C. (b).                             D. (a).

Phương pháp giải:

Quan sát hình 1 để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a) Đáp án đúng là: C

Các chất có đồ thị hướng lên trên là a, c, d Þ Các chất này có độ tan tăng theo nhiệt độ.

b) Đáp án đúng là: D

Dựa vào đồ thị xác định được, ở 30 ^oC chất có độ tan lớn nhất là d.

c) Đáp án đúng là: C

Chất có độ tan giảm khi nhiệt độ tăng là b (do đồ thị hướng xuống).

Bài tập 6

Viết công thức hoá học của hai chất khí nhẹ hơn không khí, hai chất khí nặng hơn không khí.

Phương pháp giải:

Dựa vào công thức tính tỉ khối của chất khi

d A/B = M_A : M_B

Lời giải chi tiết:

- Hai chất khí nhẹ hơn không khí là: H₂ (M = 2 g/ mol) và He (M = 4 g/ mol).

- Hai chất khí nặng hơn không khí là: CO₂ (M = 44 g/ mol) và SO₂ (M = 64 g/ mol).

Bài tập 7

Có hai ống nghiệm, mỗi ống đều chứa một mẩu đá vôi (thành phần chính là CaCO₃) có kích thước tương tự nhau. Sau đó, cho vào mỗi ống khoảng 5 ml dung dịch HCl có nồng độ lần lượt là 5% và 15%.

a) Viết phương trình hoá học của phản ứng, biết rằng sản phẩm tạo thành gồm: CaCl₂, CO₂ và H₂O.

b) Ở ống nghiệm nào phản ứng hoá học sẽ xảy ra nhanh hơn? Giải thích.

Phương pháp giải:

Dựa vào cách viết phương trình hóa học và các yếu tó ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng.

Nồng độ càng cao thì tốc độ xảy ra phản ứng hóa học càng nhanh

Lời giải chi tiết:

a) Phương trình hoá học của phản ứng:

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ + H₂O.

b) Ở ống nghiệm chứa HCl 15% phản ứng sẽ xảy ra nhanh hơn. Do nồng độ các chất càng lớn, tốc độ phản ứng xảy ra càng nhanh.