Bài 10. Thang pH trang 55, 56, 57, 58 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều

MĐ

pH là một trong những tiêu chí quan trọng để xác định chất lượng của nước sinh hoạt, lựa chọn đất cho cây trồng. Khi kiểm tra sức khoẻ, người ta cũng xem xét đến pH của máu và nước tiểu. Vậy chỉ số pH có ý nghĩa như thế nào? Để hiểu điều đó cần tìm hiểu về thang pH.

Lời giải chi tiết:

pH có ý nghĩa to lớn trong thực tiễn. Nhiều quá trình hoá học trong tự nhiên, trong sản xuất và trong cơ thể sống diễn ra trong điều kiện pH ổn định, một sự thay đổi đáng kể về pH có thể dẫn tới những ảnh hưởng không mong muốn tới các quá trình này. Do đó cần phải quan tâm đến pH của môi trường nước, môi trường đất để có biện pháp can thiệp kịp thời nhằm duy trì được pH tối ưu đối với đời sống của người, động vật, thực vật.

Câu hỏi 1

Dung dịch X làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ. Kết luận nào sau đây là đúng? Giải thích.

a) Dung dịch X có pH nhỏ hơn 7.

b) Dung dịch X có pH lớn hơn 7.

Phương pháp giải:

Dựa vào thang pH để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Kết luận đúng là a) Dung dịch X có pH nhỏ hơn 7.

Giải thích: Vì dung dịch X làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ nên dung dịch X có môi trường acid, do đó pH của dung dịch X nhỏ hơn 7.

VD1

Trong sản xuất nông nghiệp, người ta thường bón vôi cho các ruộng bị chua. Theo em, sau khi bón vôi cho ruộng, pH của môi trường sẽ tăng lên hay giảm đi? Giải thích.

Phương pháp giải:

Dựa vào giá trị thanh pH để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Ruộng bị chua là ruộng có môi trường acid, pH < 7. Ruộng càng chua thì pH càng thấp. Khi bón vôi cho ruộng, vôi sẽ trung hoà acid làm cho pH của môi trường tăng lên.

TH

Xác định pH của các dung dịch giấm ăn, nước xà phòng, nước vôi trong

Chuẩn bị

● Dụng cụ: Mặt kính đồng hồ, ống hút nhỏ giọt.

● Hoá chất: Chất chỉ thị màu, các dung dịch giấm ăn, nước xà phòng, nước vôi trong.

Tiến hành

● Đặt giấy chỉ thị lên mặt kính đồng hồ, nhỏ một giọt dung dịch giấm ăn lên giấy.

● So màu của giấy chỉ thị sau khi nhỏ giấm ăn với thang màu pH tương ứng và ghi lại giá trị.

● Làm tương tự đối với dung dịch nước xà phòng và nước vôi trong.

● Kết quả xác định pH cho biết điều gì?

● Báo cáo kết quả xác định pH của các dung dịch theo gợi ý sau:

Phương pháp giải:

Thực hiện thí nghiệm, quan sát để trả lời câu hỏi 

Lời giải chi tiết:

- Học sinh làm thí nghiệm và báo cáo kết quả xác định pH. Tham khảo kết quả sau:

- Kết quả xác định pH cho biết dung dịch là acid, base hay trung tính. Ngoài ra, kết quả này còn cho biết mức độ acid, base của dung dịch.

VD2

Xác định pH của một số loại nước ép trái cây và ghi lại kết quả theo gợi ý sau:

Phương pháp giải:

Quan sát thí nghiệm để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Học sinh làm thí nghiệm và xác định.

Tham khảo kết quả bảng sau:

VD3

Xác định pH của một số đồ uống khác và ghi kết quả theo gợi ý sau:

Phương pháp giải:

Thực hiện thí nghiệm quan sát và trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Học sinh làm thí nghiệm và xác định.

Tham khảo kết quả bảng sau:

CH

Tìm hiểu sự đổi màu của nước bắp cải tím khi tác dụng với các dung dịch acid và base

Xay bắp cải tím với nước, lọc bã qua rây để giữ lại nước lọc. Cho nước lọc thu được ở trên vào bốn cốc thuỷ tinh không màu có đánh số từ 1 đến 4, sau đó thêm vào các cốc:

● Cốc 1: nước vắt từ quả chanh.

● Cốc 2: dung dịch nước rửa bát (chén).

● Cốc 3: nước xà phòng.

● Cốc 4: giấm ăn.

Quan sát hiện tượng xảy ra và nhận xét.

Phương pháp giải:

Thực hiện thí nghiệm theo yêu cầu và quan sát để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Ban đầu nước ép bắp cải tím có màu tím.

- Cốc 1: thêm vào nước vắt từ quả chanh thấy dung dịch chuyển màu đỏ tím.

- Cốc 2: thêm vào dung dịch nước rửa chén (bát) thấy dung dịch chuyển màu xanh vàng.

- Cốc 3: thêm vào nước xà phòng thấy dung dịch chuyển màu xanh vàng.

- Cốc 4: thêm vào giấm ăn thấy dung dịch chuyển màu đỏ tím.

Nhận xét: Nước ép bắp cải tím có nhiều màu sắc phụ thuộc vào pH. Có thể dùng nước ép bắp cải tím như một chất chỉ thị màu để xác định một cách định tính môi trường dung dịch.

Lý thuyết