Trước khi đọc
Hãy hình dung những trở ngại tinh thần mà một người độc hành trên đường lạnh vắng có thể phải đối diện. Theo bạn, để vượt qua những trở ngại đó, người ta có thể làm gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức và hiểu biết của bản thân
Lời giải chi tiết:
Để vượt qua được những trở ngại đó, người độc hành phải có một tinh thần vững chắc
Câu 1
Lưu ý: Mỗi hình ảnh, âm thanh trong bài thơ vừa nhấn mạnh nỗi buồn, vừa thể hiện hoạt động không ngừng cố gắng vượt qua trở ngại.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ khổ 1, 2, 3 phần Dịch thơ.
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh: làn sương, mảnh trăng, cánh đồng, con đường, cỗ xe tam mã băng,…
- Âm thanh: nhạc ngựa, bài ca,…
Câu 2
Giữa ngoại cảnh và những hình ảnh xuất hiện trong tâm tưởng có sự tương phản như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ khổ thơ thứ 4.
Lời giải chi tiết:
Ngoại cảnh thì đa dạng với những sự vật nối tiếp nhau nhưng dường như trong thâm tâm của tác giả đang mang theo một nỗi buồn sâu sắc, thầm kín
Câu 3
Lời than “Ôi buồn đau, ôi cô lẻ…” kết nối tâm tưởng nhân vật trực tình với ai? Ở đâu?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ khổ thơ
Lời giải chi tiết:
Có lẽ lời than ôi “Ôi buồn đau, ôi cô lẻ…” kết nối tâm tưởng nhân vật trữ tình với người mình yêu tại nơi đày ải.
Câu 4
Những hình tượng thơ đã xuất hiện trong bài được điểm lại như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ khổ thơ và chú ý những hình tượng thơ được lặp lại
Lời giải chi tiết:
Những hình tượng thơ đã xuất hiện trong bài thơ được điểm lại theo thứ tự ngược lại. Nếu mở đầu là hình ảnh làn sương, vậy thì tác giả đã đặt hình ảnh làn sương ở cuối.
Câu 1
Nhan đề bài thơ Con đường mùa đông gợi cho bạn những liên tưởng gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào nhan đề bài viết và những hiểu biết của bản thân.
Lời giải chi tiết:
Nhan đề “Con đường mùa đông” gợi cho em những liên tưởng về một con đường lạnh lẽo, không một bóng người.
Câu 2
Những hình ảnh (”trăng”, “cột sọc chỉ đường") và âm thanh (“tiếng lục lạc", "kim đồng hồ kêu tích tác") trong bài thơ đã diễn tả mâu thuẫn giữa nỗi buồn với ý thức vận động vượt qua trở ngại của nhân vật trữ tình trên con đường mùa đông như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lại bài thơ, chú ý vào những hình ảnh trên
Lời giải chi tiết:
Những hình ảnh (”trăng”, “cột sọc chỉ đường") và âm thanh (“tiếng lục lạc", "kim đồng hồ kêu tích tắc") trong bài thơ hiện lên với một trạng thái buồn rầu, thấm đượm tâm trạng của nhân vật trữ tình.
Tất cả cho thấy nội tâm của nhân vật trữ tình đang đấu tranh mạnh mẽ, một bên là nỗi buồn cô đơn, tẻ nhạt, nhớ nhà, nhớ quê hương, một bên là sự gắng gượng, sốc lại tinh thần như một lời tự an ủi tác giả dành cho mình.
Câu 3
Xác định những hình ảnh, hoạt động tương phản trong khổ thơ thứ 4. Nhân vật trữ tình xuất hiện ở khổ thơ này có còn chìm trong cảnh vật u buồn nữa không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ nội dung khổ thơ thứ 4.
Lời giải chi tiết:
Những hình ảnh, hoạt động tương phản trong khổ 4:
- Hình ảnh: mái lều – rừng, lửa – tuyết
- Hoạt động: sừng sững chào ta
→ Nhân vật trữ tình đã nhìn cảnh vật bằng một con mắt khác với suy nghĩ tích cực.
Câu 4
Xác định không gian, thời gian tâm tưởng của nhân vật trữ tình trong hai khổ thơ 5 - 6. Hãy hình dung nhân vật trữ tình được tận hưởng những gì và tiếp tục đấu tranh với nỗi buồn ra sao.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ khổ 5-6.
Lời giải chi tiết:
- Không gian: chốn cũ của tác giả, nơi ông sống khi chưa bị lưu đày
- Thời gian: buổi tối mùa đông bên lò lửa
→ Cuộc đấu tranh nội tâm đã đưa tác giả về với những tháng ngày hạnh phúc, nơi ông được sống hạnh phúc bên người mình yêu, được trò chuyện và ngắm người con gái ấy.
Đó chính là niềm hạnh phúc, khát khao cháy bỏng mà tác giả muốn có được, muốn lần nữa được trải nghiệm, cảm nhận.
Nhưng khi nhìn vào hiện thực phũ phàng, nỗi buồn lại bao trùm lấy tâm trạng của nhân vật bởi ông biết những ngày tháng đấy đã qua đi và không thể trở lại.
Câu 5
“Xe tam mã", “bài ca của người xà ích”, “mái lều, ánh lửa”, “Nhi-na” có ý nghĩa tinh thần thế nào đối với hành trình của nhân vật trữ tình trên “con đường mùa đông".
Phương pháp giải:
Dựa vào những hình ảnh trên và những hiểu biết về tác phẩm để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
“Xe tam mã", “bài ca của người xà ích”, “mái lều, ánh lửa”, “Nhi-na” vừa thể hiện nội tâm, vừa thể hiện khát khao cháy bỏng của tác giả.
Câu 6
Nêu nhận xét về những hình tượng thơ được điểm lại trong khổ thơ cuối. Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về cách lấy lại cảm giác bình yên trên những “con đường mùa đông” trong cuộc đời.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ nội dung của khổ thơ cuối.
Lời giải chi tiết:
- Những hình tượng thơ được điểm lại ở khổ thơ cuối là sự tổng hợp lại những hình tượng quen thuộc đã xuất hiện trong những khổ thơ trên của tác giả.
→ Cách lấy lại cảm giác bình yên của tác giả hết sức độc đáo.
Câu 7
Bạn có nhận xét về cấu tứ của bài thơ? Hãy liên hệ với một bài thơ khác có cùng kiểu cấu tứ này mà bạn biết.
Phương pháp giải:
Dựa vào bài thơ và những hiểu biết của bản thân.
Lời giải chi tiết:
- Cấu tứ của bài thơ rất độc đáo. Chủ đề chính của bài thơ là tâm trạng của nhân vật trữ tình trên con đường mùa đông lạnh lẽo. Cùng với đó là cách sắp xếp ý, chọn lọc ý hết sức tài tình của tác giả.
- Bài thơ khác cùng kiểu cấu tứ với bài “Con đường mùa đông” là bài thơ “Tuyết nhấp nhô như sóng” của Puskin:
Tuyết nhấp nhô như sóng
Tuyết nhấp nhô như sóng
Ngời sáng trên đồng quang
Trăng lưỡi liềm lai láng
Tam mã phóng trên đường
Hát nghe những khúc hát
Giải nỗi buồn trong đêm
Ôi, xiết bao thân thiết
Những lời ca ngang tàng!
Hát đi, bác xà ích!
Ta sẽ chăm chú nghe
Trăng liềm soi tịch mịch
Buồn tênh gió thoang xa
Hát đi: "Trăng, trăng đẹp
Sao trăng lại cứ nhoà?"
(Bản dịch của Thúy Toàn)
Kết nối đọc - viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ về một hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng mà bạn cho là đặc sắc nhất trong bài từ Con đường mùa đông.
Phương pháp giải:
Dựa vào bài thơ và nêu lên quan điểm của bản thân.
Lời giải chi tiết:
Trong bài thơ, hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng mà em thấy đặc sắc nhất đó là hình ảnh Nhi-na. Đây có thể hiểu là tên của người con gái mà tác giả yêu hay chính là một sự vật gắn với quê hương của tác giả - biểu tượng cho những tháng ngày huy hoàng, chìm đắm trong tình yêu, hạnh phúc của tác giả. Hình ảnh này hiện nên không chỉ thể hiện nỗi khát khao về tình yêu mà qua đó tác giả muốn thể hiện nỗi mong nhớ những người thân yêu, mái ấm hạnh phúc, về quê hương tươi đẹp. Mọi thứ đều chỉ còn là dĩ vãng nhưng tác giả đã đặt niềm tin vào nó – niềm tin vào một ngày mai quay về cuộc sống hạnh phúc, ấm no trước kia. Chính những dòng suy nghĩ đó đã giúp tác giả vượt qua nỗi buồn, sự cô đơn và cái rét khắc nghiệt của khí hậu Nga.
Bài đọc
English
French
Spanish
Russian