Soạn bài Kiều ở lầu Ngưng Bích SGK Ngữ văn 9 tập 1 Cánh diều

1

Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 46 SGK Văn 9 Cánh diều

Chú ý việc sử dụng từ ngữ để diễn tả hoàn cảnh của Kiều

Phương pháp giải:

Đọc kĩ 6 câu thơ đầu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Các từ ngữ: khóa xuân, xa trông, bẽ bàng, nửa tình nửa cảnh, chia tấm lòng

2

Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 47 SGK Văn 9 Cánh diều

Chú ý biện pháp tả cảnh ngụ tình

Phương pháp giải:

Đọc kĩ những câu thơ miêu tả cảnh vật nhưng để nói lên tâm trạng

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tả cảnh ngụ tình: Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng. Tác giả miêu tả cảnh vật bên ngoài lầu Ngưng bích để làm nổi bật hoàn cảnh cô đơn, tâm trạng lo lắng, khổ sở, cô quạnh của Thúy Kiều

3

Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 47 SGK Văn 9 Cánh diều

Dự cảm tương lai được thể hiện qua hình ảnh nào?

Phương pháp giải:

Chú ý 8 câu cuối đoạn trích

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Hình ảnh: hoa trôi man mác, cánh buồm xa xa, nội cỏ rầu rầu, ầm ầm tiếng sóng

1

Trả lời Câu hỏi 1 CH cuối bài trang 48 SGK Văn 9 Cánh diều

Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích có thể chia làm mấy phần? Trình bày nội dung chính của mỗi phần.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Bố cục 3 phần:

- 6 câu đầu: Hoàn cảnh cô đơn tội nghiệp của Thúy Kiều

- 8 câu tiếp: Nỗi nhớ thương Kim Trọng và nhớ thương cha mẹ của Kiều

- 8 câu cuối: Tâm trạng đau buồn và dự cảm trước tương lai sóng gió

2

Trả lời Câu hỏi 2 CH cuối bài trang 48 SGK Văn 9 Cánh diều

Khung cảnh được miêu tả ở sáu dòng thơ đầu có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tâm trạng của Thuý Kiều?

Phương pháp giải:

Chú ý 6 câu thơ đầu, tập trung vào cảnh vật ở chiều không gian rộng lớn

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Khung cảnh thiên nhiên được miêu tả là khung cảnh trước lầu Ngưng Bích qua điểm nhìn từ trên cao, từ tâm trạng của Kiều. Tác giả sử dụng từ ghép “bốn bề” đứng cạnh từ láy “bát ngát” gợi không gian rộng lớn không một bóng người. Cảnh vật gợi cảm giác cô đơn, rợn ngợp. Từ láy “bẽ bàng”: diễn tả nỗi xấu hổ tủi thẹn của Kiều, trong tâm trí nàng vẫn còn in đậm những sự việc vừa mới xảy ra: bị Mã Giám Sinh làm nhục, bị ép làm gái lầu xanh rồi giờ bị giam lỏng nơi đây. Thành ngữ “mây sớm đèn khuya” chỉ thời gian tuần hoàn khép kín, một mình Kiều nơi đây làm nổi bật nỗi bơ vơ. Phép so sánh “Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng” nói lên nỗi lòng Kiều như bị chia ra làm hai, nửa dành cho cảnh nửa dành cho tình. Sáu câu thơ đầu được xây dựng bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình, tả cảnh hoang vắng quạnh hiu để khắc họa rõ tâm trạng cô đơn của Kiều

3

Trả lời Câu hỏi 3 CH cuối bài trang 48 SGK Văn 9 Cánh diều

Thuý Kiều lần lượt nhớ tới những ai? Theo em, trình tự nỗi nhớ đó có hợp lí không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu 7 đến câu 14

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trong cảnh giam lỏng, nàng nhớ tới Kim Trọng, sau đó nhớ về cha mẹ. Đó là trình tự hợp lí, bởi với cha mẹ, nàng đã gặp trước lúc cách xa, nàng cũng đã bán thân cứu cha nên vơi bớt nỗi lo và làm tròn chữ hiếu. Nhưng với người nàng thương, Kim Trọng, chàng chưa biết tin gì về gia biến nhà nàng và nàng đau đớn, day dứt vì đã không giữ được lời thề bên chàng Kim.

4

Trả lời Câu hỏi 4 CH cuối bài trang 48 SGK Văn 9 Cánh diều

Theo em, tám dòng thơ từ dòng 7 đến dòng 14 trong đoạn trích là lời của ai? Vì sao em biết điều đó? Những lời này có tác dụng gì trong việc thể hiện nội tâm nhân vật?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ dòng 7 đến dòng 14

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Đây là lời của Thúy Kiều vì nàng đã bộc lộ nỗi nhớ, sự lo lắng, day dứt khôn nguôi với những người nàng yêu nhất.

Những lời độc thoại nội tâm này có tác dụng thể hiện chân thực, sinh động nội tâm nhân vật

5

Trả lời Câu hỏi 5 CH cuối bài trang 48 SGK Văn 9 Cánh diều

Kiều ở lầu Ngưng Bích được coi là một trong những đoạn trích thể hiện tài năng của Nguyễn Du trong nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. Hãy phân tích tám dòng thơ cuối để làm sáng rõ điều đó.

Phương pháp giải:

Chú ý nghệ thuật tả cảnh ngụ tình ở 8 dòng thơ cuối

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cảnh vật là hư, đây là tâm trạng chứ không phải cảnh thực. Mỗi cảnh có nét riêng đồng thời lại có nét chung diễn tả tâm trạng của Kiều. Cánh buồm nhỏ xa xăm vô định như cuộc đời nàng giữa biển đời vô hướng. Cánh hoa bị vùi dập như số kiếp trôi nổi của nàng. Nội cỏ rầu rầu một màu đơn điệu như màu sắc cuộc đời nàng tẻ nhạt. Gió cuốn, sóng ầm ầm chính là dông tố cuộc đời, một nỗi bàng hoàng lo sợ. Điệp ngữ “Buồn trông” lặp lại bốn lần đặt ở đầu mỗi câu lục diễn tả đôi mắt buồn nhìn và bao trùm lên hết thảy cảnh vật. Nguyễn Du đã kết hợp không gian xa đến gần, thu vào tâm tư người con gái nỗi cô đơn, sầu nhớ, đau đớn và lo sợ. Bằng biện pháp tả cảnh ngụ tình, nhà thơ đã khắc họa tâm trạng lạc lõng, cô đơn, đầy âu lo của Thúy Kiều về số phận của chính mình.

6

Trả lời Câu hỏi 6 CH cuối bài trang 48 SGK Văn 9 Cánh diều

Dựa vào 14 dòng thơ đầu, em hãy chuyển thành một đoạn văn xuôi.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, chuyển hình thức từ thơ thành văn xuôi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Bước chân vào lầu Ngưng Bích thì Thúy Kiều đã biết rằng nơi này sẽ chôn vùi cả tuổi xuân tươi đẹp của mình. Đứng trên lầu cao nhìn ra xung quanh, Thúy Kiều chỉ thấy dãy núi trập trùng và mảnh trăng xa vắng, nhìn thì xa ngút tầm mắt nhưng thực ra chúng cũng chỉ ở chung một vòm trời với Thúy Kiều. Xung quanh Thúy Kiều là bốn bề bát ngát, những cồn cát vàng, những bụi hồng gai đang. Nhìn những cảnh vật như xa, như gần, như hư, như thực xung quanh, Thúy Kiều càng thấm thía sự nhỏ bé và nỗi cô đơn đến cùng cực của bản thân. Sống ở lầu Ngưng Bích, nàng đã sống một cuộc sống tẻ nhạt, vô nghĩa, bị giam cầm cả về thể xác và tâm hồn. Thúy Kiều đau đớn cho phận mình, biến cố ập đến khiến nàng mất đi tất cả: tình yêu, hạnh phúc và cả tự do. Không chỉ bị Mã Giám Sinh lừa mà Thúy Kiều còn lưu lạc đến chốn hồng trần, muốn thoát ra nhưng lại chẳng có cách nào. Dường như cảnh vật xung quanh cũng đồng cảm với nỗi đau của Thúy Kiều, cành cỏ ngọn cây đều mang sự u sầu, nhìn chúng càng cảm thấy trống trải, cô đơn, khắc khoải. Thúy Kiều nhớ về những ngày tháng bình yên và hạnh phúc xưa kia, nhớ về cuộc gặp gỡ tình cờ và mối lương duyên với Kim Trọng. Chàng là mối tình đầu của Thúy Kiều, là người đã cùng Thúy Kiều thề hẹn ước nguyện. Tình yêu của nàng dành cho Kim Trọng chưa từng đổi thay, thế nhưng giờ đây đã không còn xứng với tình yêu của chàng nữa. Thúy Kiều lại nhớ về cha mẹ mà lòng xót thương, những người sinh thành  nhưng giờ Thúy Kiều lại không thể phụng dưỡng, chăm sóc lúc về già.