Bài 17. Dãy hoạt động hóa học của kim loại. Một số phương pháp tách kim loại trang 77, 78, 79 Khoa học tự nhiên 9 Chân trời sáng tạo

MĐ

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 77 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Trong cuộc sống, ta thường thấy những kim loại như sắt, đồng bị gỉ sét, mất vẻ sáng bóng khi để lâu trong không khí. Ngược lại, những đồng tiền vàng vẫn giữ sáng bóng. Vì sao lại có hiện tượng đó?

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất hóa học của kim loại

Lời giải chi tiết:

Vì vàng không tác dụng với oxygen trong không khí, trong khi đó đồng, sắt tác dụng với oxygen tạo oxide kim loại nên mất đi vẻ sáng bóng.

TL1

Trả lời câu hỏi Thảo luận 1 trang 77 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Kim loại sodium và magnesium phản ứng với nước có hiện tượng giống nhau không?

Phương pháp giải:

Dựa vào tính chất kim loại tác dụng với nước

Lời giải chi tiết:

Kim loại sodium phản ứng với nước tạo bọt khí, magnesium không tác dụng với nước.

TL2

Trả lời câu hỏi Thảo luận 2 trang 77 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Nhận xét mức độ hoạt động hóa học của kim loại Na và Mg

Phương pháp giải:

Dựa vào phản ứng của Na và Mg trong nước

Lời giải chi tiết:

Na tác dụng trực tiếp với nước nên mức độ hoạt động của Na mạnh hơn so với Mg

VD

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 78 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Giải thích vì sao phòng thí nghiệm, kim loại sodium, potassium được bảo quản bằng cách ngâm trong dầu hỏa

Phương pháp giải:

Dựa vào phản ứng của Na, K trong nước

Lời giải chi tiết:

Vì Na, K phản ứng mãnh liệt với nước, nên cần tránh Na và K tiếp xúc với hơi nước trong không khí.

TL1

Trả lời câu hỏi Thảo luận 1 trang 78 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Tiến hành thí nghiệm 1 và nêu hiện tượng quan sát được. Viết phương trình hóa học của các phản ứng

Phương pháp giải:

Dựa vào thí nghiệm phản ứng của một số kim loại với dung dịch hydrochloric acid

Lời giải chi tiết:

Ống nghiệm (1) và (2) mảnh Mg và đinh sắt tan dần, có bọt khí xuất hiện

Ống nghiệm (3) không có hiện tượng

PTHH: Mg + 2HCl \( \to \)MgCl₂ + H₂

Fe + 2HCl \( \to \) FeCl₂ + H₂

TL2

Trả lời câu hỏi Thảo luận 2 trang 78 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Nhận xét mức độ hoạt động hóa học của kim loại Fe, Cu, Mg

Phương pháp giải:

Dựa vào kết quả của thí nghiệm 1

Lời giải chi tiết:

Mg và Fe tác dụng với HCl, Cu không tác dụng với HCl nên Mg, Fe hoạt động hóa học mạnh hơn so với Cu.

Tốc độ thoát khí của ống nghiệm (1) nhanh hơn (2) chứng tỏ Mg có mức độ hoạt động hóa học mạnh hơn Fe

Kết luận: Mg > Fe > Cu

LT

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 78 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Khí nào sinh ra khi kim loại phản ứng với dung dịch HCl? Nêu ví dụ minh hoạt và viết phương trình hóa học của phản ứng

Phương pháp giải:

Dựa vào phương trình hóa học của thí nghiệm 1

Lời giải chi tiết:

Khí sinh ra khi kim loại phản ứng với dung dịch HCl là khí H₂.

Ví dụ: Zn + 2HCl \( \to \) ZnCl₂ + H₂

TL3

Trả lời câu hỏi Thảo luận 3 trang 78 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Tiến hành Thí nghiệm 2 và nêu hiện tượng quan sát được. Viết phương trình hóa học của phản ứng.

Phương pháp giải:

Dựa vào các bước tiến hành và hình ảnh minh họa của thí nghiệm 2

Lời giải chi tiết:

Ống nghiệm (1) không có hiện tượng gì

Ống nghiệm (2) dung dịch chuyển dần thành màu xanh lam và có lớp kim loại bám vào dây đồng

PTHH: Cu + 2AgNO₃ \( \to \) Cu(NO₃)₂ + 2Ag

TL4

Trả lời câu hỏi Thảo luận 4 trang 78 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Nhận xét mức độ hoạt động hóa học của kim loại Cu, Zn, Ag

Phương pháp giải:

Dựa vào kết quả thí nghiệm 2

Lời giải chi tiết:

Cu không đẩy được Zn ra khỏi dung dịch ZnSO₄ nên Cu hoạt động hóa học yếu hơn Zn

Cu đẩy được Ag ra khỏi dung dịch AgNO₃ nên Cu hoạt động hóa học mạnh hơn Ag

Kết luận: Zn > Cu > Ag

LT

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 79 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Hoàn thành phương trình hóa học của các phản ứng sau:

a) Ca + H₂O \( \to \)?

b) Fe + HCl \( \to \)?

c) Zn + CuSO₄ \( \to \)?

Phương pháp giải:

Dựa vào các tính chất hóa học của kim loại

Lời giải chi tiết:

a) Ca + 2H₂O \( \to \) Ca(OH)₂ + 2H₂

b) Fe + 2HCl \( \to \) FeCl₂ + H₂

c) Zn + CuSO₄ \( \to \)ZnSO₄ + Cu

TL

Trả lời câu hỏi Thảo luận trang 79 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Trong công nghiệp, phương pháp nào được sử dụng để sản xuất nhôm? Nguyên liệu để sản xuất nhôm là gì?

Phương pháp giải:

Dựa vào các phương pháp tách một số kim loại

Lời giải chi tiết:

Nhôm được sản xuất bằng phương pháp điện phân nóng chảy từ Al₂O₃ có xúc tác cryolite

TL

Trả lời câu hỏi Thảo luận trang 80 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Người ta đã dùng phương pháp nào để tách Zn từ zinc sulfide? Viết phương trình hóa học xảy ra.

Phương pháp giải:

Dựa vào các phương pháp tách một số kim loại

Lời giải chi tiết:

Zn được tách từ ZnS bằng phương pháp nhiệt luyện

PTHH: ZnS + O₂ \( \to \)ZnO + SO₂

ZnO + C \( \to \)Zn + CO

VD

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 80 SGK KHTN 9 Chân trời sáng tạo

Hãy giải thích vì sao vàng, đồng, sắt được con người biết đến và sử dụng trước nhôm hàng nghìn năm.

Phương pháp giải:

Dựa vào sự khác biệt giữa các phương pháp tách kim loại

Lời giải chi tiết:

Vì việc tách nhôm từ quặng nhôm khó hơn nhiều so với tách các kim loại khác, cần xúc tác và nhiệt độ cao, nhiều giai đoạn, hơn nữa mãi sau này người ta mới tìm ra phương pháp điện phân nóng chảy để sản xuất nhôm.

Lý thuyết