Bài 40. Di truyền học người trang 192, 193, 194 Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều

MĐ

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 192 SGK KHTN 9 Cánh diều

Thalassemia là bệnh thiếu máu tan huyết bẩm sinh. Khi bố và mẹ đều mang gene bệnh nhưng không bị bệnh (kiểu gene dị hợp tử về tính trạng bệnh) thì con sinh ra khả năng mắc bệnh này khoảng 25%, con mang gene bệnh chiếm khoảng 50%. Trên cơ sở di truyền học bệnh Thalassemia, giải thích ý nghĩa của việc di truyền trước hôn nhân.

Phương pháp giải:

Thalassemia là bệnh thiếu máu tan huyết bẩm sinh. Khi bố và mẹ đều mang gene bệnh nhưng không bị bệnh (kiểu gene dị hợp tử về tính trạng bệnh) thì con sinh ra khả năng mắc bệnh này khoảng 25%, con mang gene bệnh chiếm khoảng 50%. 

Lời giải chi tiết:

Việc xét nghiệm gen tiền hôn nhân ở các cặp vợ chồng giúp sàng lọc và phát hiện những bệnh lý di truyền nguy hiểm và dị tật bẩm sinh ở thai nhi, từ đó bác sĩ sẽ đưa ra những lời khuyên và phương pháp điều trị thích hợp nếu không may mắn gặp phải. 

CH

Trả lời câu hỏi trang 192 SGK KHTN 9 Cánh diều

Dựa vào hình 40.1, mô tả một số tính trạng của bản thân và những người xung quanh

Phương pháp giải:

Dựa vào hình 40.1

Lời giải chi tiết:

a) Dái tai dài, dái tai dính

b) Ngón tay út thẳng, ngón tay út cong

c) Lúm đồng tiền, không lúm đồng tiền

d) Cằm chẻ, cằm thẳng

e) Mắt nâu, mắt đen, mắt xanh

f) Da vàng, da đen, da trắng

LT

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 193 SGK KHTN 9 Cánh diều

Quan sát bảng 40.1, hãy xếp thành nhóm các kiểu hình của cùng 1 tính trạng với nhau.

Phương pháp giải:

Quan sát bảng 40.1

Lời giải chi tiết:

Tính trạng màu tóc: tóc vàng, tóc đen

Tính trạng màu mắt: mắt đen, mắt xanh

Tính trạng màu da: da đen, da vàng, da trắng

Tính trạng kiểu tóc: tóc thẳng, tóc xoăn

Tính trạng mũi: mũi cao, mũi thấp

Tính trạng nhóm máu: nhóm máu A, nhóm máu AB, nhóm máu O, nhóm máu B

CH

Trả lời câu hỏi trang 193 SGK KHTN 9 Cánh diều

Quan sát hình 40.2:

a) Sắp xếp mỗi trường hợp trong hình vào 3 nhóm tương ứng: bệnh di truyền, tật di truyền và hội chứng.

b) Mô tả đặc điểm bên ngoài để nhận biết những người mắc hội chứng, bệnh, tật di truyền có trong hình.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 40.2

Lời giải chi tiết:

a) 

- Hội chứng: Turner, Down

- Bệnh di truyền: Bạch tạng, câm điếc bẩm sinh

- Tật di truyền: Hở khe môi, hàm, dính ngón tay

b) 

- Turner: tai rụt, cổ ngắn, hai cánh tay khuỳnh rộng ra, bàn tay, bàn chân sưng vù

- Down: mặt và sống mũi thẳng, mắt xếch, tai nhỏ, lưỡi hơi thè ra ngoài, cổ ngắn, chiều cao thấp hơn, cơ bắp yếu hoặc khớp lỏng lẻo, tay và chân nhỏ

- Dính ngón tay: ngón tay dính liền với nhau

- Hở khe môi, hàm: hở khe môi

- Bạch tạng: mống mắt hồng, tóc trắng, da trắng

VD 1

Trả lời câu hỏi Vận dụng 1 trang 194 SGK KHTN 9 Cánh diều

Chất độc màu da cam là tên gọi của một loại thuốc diệt cỏ có chứa chất độc dioxin.  

Phương pháp giải:

Chất độc màu da cam là tên gọi của một loại thuốc diệt cỏ có chứa chất độc dioxin.

Lời giải chi tiết:

Chất da cam/Dioxin đã có ảnh hưởng về di truyền sinh thái, đặc biệt gây ra tình trạng sảy thai, lưu thai hoặc có con bị dị tật bẩm sinh ở phụ nữ bị nhiễm Dioxin.

LT

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 194 SGK KHTN 9 Cánh diều

Hãy xác định các bệnh, hội chứng di truyền dưới đây là do đột biến trên gene hay nhiễm sắc thể bằng cách hoàn thành bản 40.2

Phương pháp giải:

Dựa vào bảng 40.2

Lời giải chi tiết:

CH

Trả lời câu hỏi trang 194 SGK KHTN 9 Cánh diều

Trong những trường hợp nào nên có sự tư vấn di truyền?

Phương pháp giải:

Lý thuyết vai trò của di truyền học với hôn nhân

Lời giải chi tiết:

Tư vấn di truyền sẽ giúp cho cặp vợ chồng này hiểu rõ hơn về nguy cơ của con cái và các phương pháp xét nghiệm và phòng ngừa bệnh di truyền

Tư vấn di truyền trở nên thật sự cần thiết trong những trường hợp sau: Có nhiều người trong gia đình mắc cùng một loại bệnh lý (ung thư, đột quỵ, tiểu đường). Khởi phát các bệnh mạn tính lúc trẻ.

VD 2

Trả lời câu hỏi Vận dụng 2 trang 194 SGK KHTN 9 Cánh diều

Để bảo vệ giống nòi của loài người, với tư cách là một công dân toàn cầu, hãy nêu một số việc làm để thực hiện mục tiêu này.

Phương pháp giải:

Lý thuyết di truyền học

Lời giải chi tiết:

- Tạo môi trường trong sạch hạn chế tác nhân gây đột biến

- Tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh

- Liệu pháp gene

- Chương trình kiểm tra trẻ sơ sinh