Bài 9. Di truyền ngoài nhân trang 55, 56, 57 Sinh 12 Cánh diều

MĐ

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 55 SGK Sinh 12 Cánh diều

Phân tử DNA được tìm thấy ở đâu trong tế bào nhân thực? Các tính trạng do gene trong ti thể hoặc lục lạp di truyền như thế nào?

Phương pháp giải:

Lý thuyết DNA

Lời giải chi tiết:

Phân tử DNA được tìm thấy ở trong nhân, ti thể và lục lạp

Các tính trạng do gene trong ti thể hoặc lục lạp di truyền theo dòng mẹ.

CH

Trả lời câu hỏi trang 55 SGK Sinh 12 Cánh diều

Quan sát hình 9.1 và mô tả kết quả các phép lai thuận và nghịch ở cây hoa phấn.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 9.1

Lời giải chi tiết:

Phép lai thuận và nghịch đều cho đời con có kiểu hình giống mẹ.

CH

Trả lời câu hỏi trang 57 SGK Sinh 12 Cánh diều

Quan sát hình 9.2 và giải thích cơ sở tế bào học của sự di truyền gene ngoài nhân trong thí nghiệm của Correns.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 9.2

Lời giải chi tiết:

Phân tử DNA lục lạp mang gene mã hóa protein sinh tổng hợp diệp lục nên lá cây có màu xanh. Khi gene này bị đột biến mất chức năng, diệp lục không được tổng hợp làm lá có đốm trắng hoặc màu trắng. Trong êt bào có chứa nhiều lục lạp, phân tử DNA trong môi lục lạp có thể mang gene đột biến hoặc gene không đột biến. Trong quá trình giảm phân, xảy ra sự phân chia không đồng đều tế bào chất chứa các lục lạp (mang phân tử DNA) cho các tế bào trứng khác nhau.

CH 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 58 SGK Sinh 12 Cánh diều

Tại sao kết quả phép lai thuận và phép lai nghịch trong hiện tượng di truyền ngoài nhân không giống nhau?

Phương pháp giải:

Di truyền ngoài nhân là di truyền theo dòng mẹ.

Lời giải chi tiết:

Di truyền ngoài nhân là di truyền theo dòng mẹ (luôn giống giới cái) → kết quả phép lai thuận và phép lai nghịch trong hiện tượng di truyền ngoài nhân không giống nhau.

LT

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 58 SGK Sinh 12 Cánh diều

Cây ngọc ngân (Dieffenbachia picta) có lá đốm xanh trắng. Khi các lá mới tạo thành, có thể quan sát thấy lá có màu xanh. Hãy giải thích hiện tượng này biết rằng gene lục lạp mã hóa enzyme sinh tổng hợp diệp lục.

Phương pháp giải:

Cây ngọc ngân (Dieffenbachia picta) có lá đốm xanh trắng. Khi các lá mới tạo thành, có thể quan sát thấy lá có màu xanh. 

Lời giải chi tiết:

Lá mới của cây ngọc ngân có màu xanh vì sự hiện diện của enzyme protochlorophyllide và diệp lục chưa được tổng hợp đầy đủ.

CH 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 58 SGK Sinh 12 Cánh diều

Nhà nghiên cứu có thể sử dụng dòng bất thụ đực tế bào chất như thế nào để nâng cao hiệu quả của quá trình chọn tạo giống ngô lai?

Phương pháp giải:

Lý thuyết ứng dụng di truyền ngoài nhân.

Lời giải chi tiết:

Tính trạng bất thụ đực tế bào chất do một gene ti thể bị đột biến quy định, được phát hiện ở nhiều loài thực vật như ngô, cà chua, hành tây,... Dòng bất thụ đực tế bào chất không tạo ra được hạt phân hữu thụ. Do đó, trong công tác lai tạo giống lúa, ngô ở nhiêu nước trên thế giới, dòng bất thụ đực tế bào chất được sử dụng làm dòng mẹ vì giúp giảm công sức khử hạt phân khi thực hiện lai giống.

VD 1

Trả lời câu hỏi Vận dụng 1 trang 59 SGK Sinh 12 Cánh diều

Một cặp vợ chồng mong muốn có con nhưng người vợ mắc bệnh di truyền do mang gene ti thể đột biến. Họ quyết định sinh con nhờ phương pháp thụ tinh nhân tạo sau khi chuyển nhân từ tế bào trứng của người mẹ sang tế bào trứng (đã loại bỏ nhân) của người hiến tặng. Em bé sinh ra có mang gene đột biến ti thể của người mẹ không? 

Phương pháp giải:

Chuyển nhân từ tế bào trứng của người mẹ sang tế bào trứng (đã loại bỏ nhân) của người hiến tặng.

Lời giải chi tiết:

Em bé sinh ra không mang gene đột biến ti thể của người mẹ.

VD 2

Trả lời câu hỏi Vận dụng 2 trang 59 SGK Sinh 12 Cánh diều

Gene mã hóa cytochrome oxidase c I (COI) là gene ti thể được ứng dụng trong xác định quan hệ di truyền. Có thể so sánh mức độ tương đồng của gene COI giữa em bé và mẹ để xác định quan hệ huyết thống giữa họ được không? Giải thích.

Phương pháp giải:

Gene mã hóa cytochrome oxidase c I (COI) là gene ti thể được ứng dụng trong xác định quan hệ di truyền. 

Lời giải chi tiết:

Gene COI được di truyền từ mẹ sang con qua ti thể. Ti thể chỉ được di truyền từ mẹ sang con, không được di truyền từ cha sang con → Do đó, so sánh mức độ tương đồng của gene COI giữa em bé và mẹ có thể giúp xác định em bé có phải là con ruột của mẹ hay không.

Lý thuyết